Inlijving bij Duitsland spottend bekeken
Dagboek van een zuster van de Ursulinen: '10 september: Verschillende personen dreven in het begin de spot met de inlijving bij Duitsland van het gebied ten Oosten van de Maas. Voor dag en dauw werden we door ondeugend lachende gezichten gelukgewenst. Op de vraag 'Waarom?' het verbluffende antwoord: 'We zijn Duitsers geworden, Rijksduitsers, het staat aangeplakt op het stadhuis en op de hoeken van de straten en we hebben een Duitse burgemeester, den Heer Lorenzen. We behoren tot de kring Düsseldorf.' Het schaterlachen was niet van de lucht. U ziet dus hoe blij we waren, als medeburgers in het grote vaderland te zijn opgenomen.'
(D014)
Dagboek van een ambtenaar van de Gemeente: 'Vandaag tot aller verwondering gehoord, dat wij burgers van Roermond bij Duitsland zijn ingelijfd. Dat gaat zo maar, in een twee drie, hokus pokus en het is gebeurd. Enkele Moffen met veel geklap van hakken, uniform getooid met die zogenaamde eretekens, hadden een vergadering belegd in het stadhuis waarbij alle hoofden van dienst waren uitgenodigd, en waarbij hen de heugelijke tijding werd medegedeeld dat de stad Roermond en omgeving thans was ingelijfd bij het 'Grote Duitse Rijk' en behoorde tot de Kreis Düsseldorf. Toen ons dit nieuws dan ook zaterdag jongstleden werd medegedeeld, hebben wij toch eens echt hartelijk moeten lachen. Was dit een mop? Waren der Theunis en der Schèle op rondreis door de bezette gebieden om surprises rond te delen en was die vergadering een lollige, niet aux serieux te nemen cabaret-voorstelling geweest? Spoedig echter neemt de ernstige zijde van dit gegoochel ons volkomen in beslag. Op de gezichten van mijn collega’s, althans de goede, kon men de komende zorgen reeds lezen. Stil werd het dan ook, ijzig stil, nadat de laatste grappigheid geuit was. Ernstig waren ze, ja doch koel en vastberaden, besloten de strijd voort te zetten tot het uiterste, dat uiterste dat leiden zou tot onze overwinning. Roermond…Duits??? Neen, nooit!!! Nederlands in merg en been!! Reeds gingen stemmen om het werk neer te leggen en van het toneel te verdwijnen, waarin thans toch de Moffen de leidende figuren waren en met de hoofdrollen bedeeld. Doch men wilde eerst eens zien wat die Mof, die zich Lorenz noemde en zich tot burgemeester van os good en aad Remunj, had laten bombarderen, van ons ambtenaren zou verlangen. Veel goeds kon het niet zijn, dus… ogen en oren wijd open en steeds klaar staan voor de sprong naar de allen welbekende onderduikers wereld.'
(D015)
Bombardementsvluchten net over de grens
Dagboek van broeder Wendel: 'Om 05.30 uur was er luchtalarm, de sirenes loeiden. Er trokken grote drommen bommenwerpers over. In de richting van Mönchen-Gladbach zag men het afweergeschut flikkeren. De huizen dreunden door de bombardementen.
Zondag. ’s Middags voor het eerst weer met de jongens gaan wandelen. Onderweg verschillende keren Britse en Amerikaanse vliegtuigen boven ons hoofd. In Maasniel kwamen Geallieerde vliegtuigen plotseling naar beneden gedoken. Een paar meter achter ons begonnen Duitse soldaten met een zware mitrailleur op de vliegtuigen te schieten. De jongens stoven uit elkaar en vluchtten in diverse huizen. Gelukkig niets gebeurd.'
(D008)
Schanzen
11 september. Kinkelin kwam weer naar Roermond. Dit keer met de mededeling dat er zevenduizend 'Schanzarbeitern, Deutsche Arbeiter und Ostarbeiter und Ostarbeiterinnen' onderweg waren naar Roermond. Ook de Roermondse mannelijke bevolking moest opgeroepen worden om te 'Schanzen'. Iedereen moest helpen bij het graven van tankgrachten en loopgraven en het maken van versperringen.
's Avonds werd dan ook de volgende bekendmaking door burgemeester Lorenzen verspreid:
'Anordnung
Hiermit wird angeordnet dass sämtliche männliche Personen im Alter von 14 –65 Jahren morgen vormittag 6 Uhr 45 sich von dem Rathause sammeln um wichtigen Arbeiten zugefürht zu werden.
Verpflegung für 1 Tag sowie Spaten oder Schüppen sind mitzubringen. Wer bis 7 Uhr von obengenannten Personen nicht auf den Sammelplatz erscheint muss mit Gewalt der Arbeit zugeführt werden. Die bisher gegebene Anordnung antfällt hiermit sowie auch die ausgestellten Bescheinigungen für ein eventuelles Dispensieren.
Roermond, 11 September 1944.
Der Bürgemeister von Roermond
(Gez.) Lorenzen.'
(F011)
Bewakers komen aan in Roermond
Het wachtcommando van de S.A., bewaking voor de Schanzarbeiders, en de doktoren met hun verplegingsafdeling kwamen in Roermond aan. Het wachtcommando was ongeveer twintig man sterk en werd op de benedenverdieping van het Duitse Huis op de Swalmerstraat ondergebracht. De doktoren en de verplegers vonden onderdak in het Groot Seminarie. Ook een compagnie van de Grüne Polizei kwam in de gebouwen van het Seminarie te liggen. De arbeiders werden in verschillende scholen en kloostergebouwen ondergebracht.
Vrijstelling PTT werknemers
Na de Anordnung waarin stond dat iedere mannelijke inwoner moest gaan 'Schanzen' vond er bij de PTT overleg plaats. De directeur zou zich met de Duitse autoriteiten in verbinding stellen en proberen vrijstelling te verkrijgen voor het personeel. Hij vond dat de bezorging van de post door moest kunnen gaan.
Dagboek van H. Puts: 'Enige tijd daarna deelt de Directeur mij mede dat de Burgemeester hem de volgende dag tussen 09.00 en 19.00 uur zal ontvangen. Wegens het late uur kon ik het gehele personeel niet meer bereiken. Met enige ambtenaren in de buurt wonende en hoofdbesteller per telefoon afgesproken de volgende dag vroeg naar het kantoor te komen en aldaar af te wachten hetgeen nader zal gebeuren. In geen geval melden. Ik heb mij in verbinding met de Duitse autoriteiten gesteld, die ik na lang zoeken tenslotte per telefoon in het NSDAP-huis in de Swalmerstraat kon bereiken. Na toelichting van één en ander zal het onderhoud de volgende dag tusschen 10.00 en 11.00 uur in het gemeentehuize plaatsvinden.'
(D020)