12 september

Anordnung wordt rondgedeeld
Op de secretarie van het gemeentehuis ging iedereen met gemengde gevoelens naar het werk. Er heerste een bedrukte stemming. De morgen ging voorbij zonder dat er iets gebeurde. De heer Van Keeken rende af en aan. Burgemeester Lorenzen was nog niet gearriveerd. Net na de middag kwam Lorenzen aan op het gemeentehuis. Van Keeken kwam zeggen dat alle ambtenaren moesten blijven want er kwam nog veel werk.
Dagboek van een ambtenaar van de gemeente: 'Daar zaten we nu! Natuurlijk werd er nu gesproken en ieder ging naar de plaats waar je ongestoord en zonder om te kijken kon zeggen wat je wilde, het ontvangstkantoor. Na enige tijd, het zal 17.15 uur geweest zijn, kregen de dames van kantoor 7 volgwerk. Stencils maken. Oproep aan de bevolking om te gaan Schanzen. Wij zelf zouden ook moeten gaan werken, verdedigingswerken maken. Maar nu moesten wij die briefjes gaan rond bezorgen in de stad. Lorenzen zelf kwam op de secretarie. Wij moesten er maar wat van die briefjes geven aan de schoolkinderen, die zouden weer zorgen dat ze verder kwamen. Dat deden ze in Duitsland ook. Moest je daar nu mee huilen of lachen?? Enfin, het laatste werd gedaan; hartelijk gelachen. En hartelijk gelachen op de vraag van Leyendeckers wat met diegene gebeurde die aan dezen oproep geen gevolg gaven. Dat ventje antwoordde: 'Er wird sofort erschossen'. Wij wisten het dus, gaan schanzen! Allen gingen daarop naar de afdeling bevolking, althans de goeie onder ons, en bespraken de zaken. Onderduiken was de ene optie wat ons te doen stond en tevens een plicht. Wij wisten toch niet, wat het voor Schweinerei geven zou. Ieder nam een bundeltje van die rommel en wij vertrokken. Voor hoe lang?? Nou het zou nu wel spoedig afgelopen zijn met de oorlog!? Om 20.00 uur moesten we binnen zijn. Doch wij hadden die papiertjes die wij moesten bezorgen, dat was onze ausweis !!!!!'
(D015)

Roermond in staat van verdediging
Het Duitse opperbevel hield in de tweede week van september al rekening met de mogelijkheid dat de rivier de Maas frontlijn zou worden. De brede rivier was gemakkelijk te verdedigen. Op de westelijke maasoever werden stellingen gepland met als doel de opmars van de Geallieerden naar de Maas te vertragen. De stad Roermond had een strategische positie aan de Maas en diende daarom in staat van verdediging te worden gebracht. Allereerst werden de Nederlandse kazematten uit 1940 opgeblazen zodat ze van geen nut konden zijn voor de Geallieerden. Er was inmiddels al overal luchtafweergeschut geplaatst met name rond de Maasbrug die nu belangrijk was geworden voor de Duitse aanvoer van troepen en materieel.
In de periode van 6 tot 12 september werden er in de omgeving van Hechtel zware gevechten geleverd tussen Britse troepen en Fallschirmjäger.
Met name de Fallschirmjäger Ausbildungs Division Erdmann had bij Hechtel de belangrijke taak om de Duitse frontlijn gesloten te houden.

Foto met in het midden Erdmann:


(F005)

Het Fallschirmjäger Regiment 24 van Major Hübner was hier in zware gevechten gewikkeld met de Britse 11e Armoured Division. Uiteindelijk moesten de Duitse eenheden zich terugtrekken achter het Maas-Scheldekanaal. Het werd even rustig aan het front in noordoostelijk België. Dit was echter de stilte voor de storm.
In Roermond was veel militair vervoer ook meer auto’s en vrachtwagens. Op het Wilhelminaplein stonden enkele kanonnen, die waarschijnlijk hersteld moesten worden. Om ze te camoufleren hadden de Duitsers enkele bomen afgezaagd.
Provisorisch werd de stad in staat van verdediging gebracht. Er was veel te weinig materieel. Dit kwam duidelijk naar voren uit de manoeuvres met een bepaald kanon. Het kanon werd drie keer verplaatst in zeer korte tijd. Eerst stond het kanon aan de pastoorswal in het verlengde van de Maasbrug. Daarna werd het kanon verplaatst naar Roerzicht en van daaruit naar de driesprong bij de kweekschool. Hier overzag het kanon de Kapellerlaan en de Maastrichterweg. Bomen werden gekapt om er stellingen mee te maken, er werden mitrailleursnesten gebouwd en langzamerhand kwamen er ook meer kanonnen. Intussen namen de Duitsers ook de grote gebouwen in de stad weer in bezit.

Van België naar Roermond
12 september: Aan het front in België werd de Belgische arts Franssens per ongeluk neergeschoten door Fallschirmjäger. Aangezien men hem daar niet kon helpen moest hij vervoerd worden naar het ziekenhuis te Roermond. Auto’s reden er niet dus hij werd door zijn zoon Jef in een kruiwagen gelegd en te voet naar het Sint Laurentius ziekenhuis gebracht.
Dagboek van J. Franssens: 'In de stad is het voor de mannen van zestien tot zestig jaar heel gevaarlijk geworden, ze worden opgepakt door de Grüne Polizei. Sinds 11 september is de verordening aangeplakt dat alle mannen moeten meewerken aan de schanswerken. Tankvallen, loopgraven en schutterskuilen graven. Een hele verdedigingslinie wordt klaargemaakt langs de Maas en de Roer. De grote hoop laat zich niet zien. De Duitsers zijn razend.'
(B005)

In de rij voor vrijstelling
Voor het stadhuis werd de rij met inwoners die een vrijstelling wilden hebben met de dag groter. Kinkelin eiste van Lorenzen dat hij strenger optrad tegen vrijstellingen. Lorenzen kreeg van Kinkelin vaak uitbranders omdat de opkomst van de Roermondse mannen voor de graafwerkzaamheden niet vlotte. Lorenzen was een man die niemand iets weigeren kon en praktisch alle mensen die voor een zogenaamde Ausweis kwamen kregen er één.
Ortsgruppenleiter Nieland van Maasniel kreeg drie keer meer arbeiders bij elkaar dan Lorenzen in Roermond. Lorenzen werd door Kinkelin op het matje geroepen. Hij moest zich harder opstellen en minder vrijstellingen geven. Lorenzen moest er voor zorgen dat een gedeelte van de mensen die werkzaam waren op het Provinciale Voedselbureau gingen graven. Het Provinciale Voedselbureau was gelegen op de hoek Markt/Swalmerstraat. Dhr. Duyssens voerde deze onderhandelingen namens de provinciale voedselcommissaris. Duyssens moest toen een lijst maken met de mensen die zouden gaan graven.
Omdat er vanuit de Limburgse bevolking weinig respons kwam om te gaan Schanzen begonnen de Duitsers met razzia’s. Hiermee werd de periode van onderduiken ingeluid.


(F079)